Thuế gián thu: Định nghĩa, đặc điểm & các loại thuế mới nhất

Thuế gián thu là một loại thuế thu được từ các hoạt động kinh doanh hoặc giao dịch, và không ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập hoặc tài sản của cá nhân hoặc tổ chức kinh tế. Để hiểu rõ hơn về đặc điểm và quy định của thuế gián thu, bạn có thể tham khảo bài viết của TaxPlus dưới đây. TaxPlus cung cấp những thông tin chi tiết và chính xác nhất về loại thuế này, giúp bạn nắm bắt được tất cả những điều cần biết và áp dụng thuận lợi trong hoạt động kinh doanh của mình.

Thuế gián thu là gì?

Thuật ngữ “thuế gián thu” là một thuật ngữ phổ biến trong lĩnh vực thuế, tương tự như thuế trực tiếp. Loại thuế này không chỉ cung cấp nguồn thu nhập cho ngân sách nhà nước mà còn giúp cơ quan thuế quản lý thuận tiện hơn.
Thuế gián thu là loại thuế đối với người tiêu dùng thông qua việc nộp thuế của bên sản xuất hoặc kinh doanh. Điểm khác biệt của thuế gián thu so với thuế trực tiếp là người chịu thuế thực tế là người mua hàng hóa hoặc dịch vụ, không phải là người nộp thuế.
Tính gián thu của thuế gián thu thể hiện ở chỗ người nộp thuế là bên sản xuất hoặc kinh doanh hàng hóa, dịch vụ, nhưng thuế lại được tính vào giá trị của hàng hóa, dịch vụ đó. Điều này ảnh hưởng đến mức độ tiêu dùng của xã hội, và có tác dụng điều tiết giá thành của các sản phẩm cung cấp ra thị trường.

Các đặc điểm của thuế gián thu

Thuế gián thu là một loại thuế được tính dựa trên giá trị của hàng hoá hoặc dịch vụ và được tính vào giá bán của chúng. Điều này đồng nghĩa với việc người sản xuất hoặc cung cấp sẽ phải chịu trách nhiệm nộp thuế cho nhà nước thay cho người tiêu dùng cuối cùng. Cách tính toán thuế gián thu thường dựa trên một tỷ lệ cố định của giá trị hàng hoá hoặc dịch vụ.

Một trong những đặc điểm quan trọng của thuế gián thu là sự phân biệt rõ ràng giữa người nộp thuế và người chịu thuế. Người nộp thuế bao gồm các chủ thể sản xuất hoặc cung cấp hàng hoá, dịch vụ và phải chịu trách nhiệm nộp thuế cho nhà nước. Người chịu thuế là người tiêu dùng cuối cùng, người sử dụng sản phẩm hoặc dịch vụ.

Thuế gián thu là một thành phần cấu thành nên giá bán của hàng hoá hoặc dịch vụ trên thị trường. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến giá cả thị trường thông qua cơ chế điều tiết tiêu dùng của xã hội. Giá bán của hàng hoá hoặc dịch vụ sẽ bao gồm cả phần thuế gián thu, do đó người tiêu dùng sẽ phải trả giá cao hơn so với giá trị thực của sản phẩm hoặc dịch vụ.

Thuế gián thu có tính chất lũy thoái, nghĩa là nó có thể ảnh hưởng đến nhiều giai đoạn khác nhau trong chuỗi cung ứng hàng hoá hoặc dịch vụ. Nó cũng có thể dịch chuyển mạnh mẽ trong những trường hợp nhất định. Cơ sở đánh thuế của thuế gián thu là các khoản thu nhập tiêu dùng, do đó nó ảnh hưởng trực tiếp đến người tiêu dùng cuối cùng.

Thuế gián thu gồm các loại thuế nào trong hệ thống thuế Việt Nam?

Trong hệ thống thuế của Việt Nam, các loại thuế gián thu bao gồm những loại thuế thường gặp sau đây:

• Thuế doanh thu
• Thuế giá trị gia tăng
• Thuế tiêu thụ đặc biệt
• Thuế bảo vệ môi trường
• Thuế tài nguyên
• Thuế xuất nhập khẩu

Quy định về các loại thuế thuộc thuế gián thu

Mỗi loại thuế trong thuế gián thu đều có các quy định riêng phù hợp với các quy định của pháp luật.

Thuế tiêu thụ đặc biệt

Hàng hóa phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt được quy định tại nội dung thuộc Khoản 1 Điều 2 Luật tiêu thụ đặc biệt 2018 bao gồm:

Thuế tiêu thụ đặc biệt được áp dụng đối với một số loại hàng hóa và dịch vụ đặc biệt, gồm: thuốc lá, bia, rượu, xăng dầu, ô tô, xe máy, điện thoại di động, các sản phẩm hóa chất có tính chất độc hại, hóa chất làm mát, thuốc diệt côn trùng, thuốc trừ sâu, thuốc diệt chuột, các sản phẩm nhựa, túi nilon, chai lọ nhựa, các sản phẩm thuộc ngành dệt may, giầy dép, thực phẩm chức năng, các sản phẩm công nghệ cao như máy tính, máy ảnh, máy quay phim.

Lưu ý: Sản phẩm chịu thuế tiêu thụ đặc biệt không bao gồm các linh kiện lắp ráp.

Việc áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ dựa trên giá trị của các loại hàng hóa và dịch vụ được áp dụng thuế, được xác định dựa trên giá bán lẻ hoặc giá bán buôn trước thuế tại thời điểm tiêu thụ.

Thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ được tính dựa trên tỷ lệ phần trăm của giá trị hàng hóa và dịch vụ, được quy định cụ thể tại các nghị định hướng dẫn thực hiện của Chính phủ.

Việc nộp thuế tiêu thụ đặc biệt sẽ do người bán hàng hoá hoặc dịch vụ thu tiền từ người mua và nộp cho cơ quan thuế. Cơ quan thuế sẽ theo dõi, kiểm tra, xác minh việc thu, nộp thuế và xử lý các hành vi vi phạm trong lĩnh vực này.

Thuế giá trị gia tăng

Thuế giá trị gia tăng là loại thuế tính trên giá trị tăng thêm của hàng hóa và dịch vụ phát sinh trong quá trình sản xuất và vận chuyển. Thuế này chỉ áp dụng trên phần giá trị tăng thêm của sản phẩm và dịch vụ, không áp dụng cho toàn bộ giá trị của hàng hóa.

Người chịu thuế giá trị gia tăng là người sản xuất hoặc kinh doanh sản phẩm, nhưng người thực hiện nghĩa vụ nộp thuế là người mua sản phẩm hoặc dịch vụ cuối cùng. Tức là, thuế giá trị gia tăng được tính vào giá bán của sản phẩm hoặc dịch vụ và người tiêu dùng cuối cùng sẽ chịu trách nhiệm nộp thuế thông qua việc mua sản phẩm hoặc dịch vụ đó.

Thuế tài nguyên

Để đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật về thuế tài nguyên, các tổ chức và doanh nghiệp hoạt động khai thác tài nguyên cần thực hiện đăng ký và nộp thuế tài nguyên. Những loại tài nguyên khi khai thác sẽ phải đóng thuế tài nguyên bao gồm:

• Khoáng sản kim loại và không kim loại
• Các loại dầu thô, khí tự nhiên và khí than
• Động vật, thực vật và hải sản tự nhiên

Việc đóng thuế tài nguyên là một nghĩa vụ pháp lý của các tổ chức và doanh nghiệp hoạt động khai thác tài nguyên. Các quy định về đăng ký và đóng thuế tài nguyên phải được tuân thủ theo quy định của pháp luật về thuế tài nguyên.

Thuế bảo vệ môi trường

Thuế bảo vệ môi trường là một loại thuế gián thu, được tính khi người tiêu dùng sử dụng các sản phẩm có ảnh hưởng đến môi trường. Các sản phẩm chịu thuế bảo vệ môi trường bao gồm xăng, dầu, than đá, dung dịch khử trùng, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, các loại thuốc bảo quản lâm sản và nhiều sản phẩm khác.

Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu

Theo Luật Thuế Xuất khẩu và Thuế Nhập khẩu năm 2016, việc áp dụng thuế này được quy định đối với trường hợp xuất khẩu hàng hóa sang nước ngoài với sự thỏa thuận ưu đãi về thuế xuất khẩu trong khuôn khổ quan hệ thương mại đối với lãnh thổ Việt Nam. Thuế suất thông thường sẽ được áp dụng với mức là 150% của thuế suất ưu đãi tương ứng cho từng mặt hàng.

Tuy nhiên, trong trường hợp mức thuế suất ưu đãi bằng 0%, Thủ tướng Chính phủ sẽ căn cứ vào nội dung tại Điều 10 thuộc Luật Thuế Xuất khẩu và Thuế Nhập khẩu để quyết định mức thuế suất thông thường được áp dụng.

Việc áp dụng thuế suất thông thường trong trường hợp xuất khẩu hàng hóa sang nước ngoài sẽ giúp đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước, đồng thời cũng là cách để đối phó với những trường hợp nhập khẩu hàng hóa từ nước ngoài với thuế suất cao. Việc thực hiện quy định này còn đóng góp vào việc thúc đẩy hoạt động xuất khẩu của Việt Nam và tăng cường tính cạnh tranh của các doanh nghiệp trên thị trường quốc tế.

Lời kết

Như vậy, chúng ta đã tìm hiểu về thuế gián thu – một loại thuế được tính dựa trên hoạt động kinh doanh hoặc giao dịch và không ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập hoặc tài sản của cá nhân hoặc tổ chức kinh tế. Thuế gián thu có đặc điểm và quy định riêng, và được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực thuế. Ngoài những sản phẩm tiêu dùng thông thường, thuế gián thu còn bao gồm thuế bảo vệ môi trường. Việc hiểu rõ về thuế gián thu là rất quan trọng trong việc quản lý tài chính và hoạt động kinh doanh.