Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp nhà nước – Chuẩn pháp lý...

Khi thành lập và phát triển doanh nghiệp, việc có ít nhất một người đại diện theo pháp luật là cần thiết để thực hiện các thủ tục hành chính và giao dịch với đối tác. Người này được gọi là người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp. Với doanh nghiệp nhà nước, có nhiều khác biệt so với các loại hình doanh nghiệp thông thường. Bài viết này sẽ trả lời về vai trò, trách nhiệm và quyền hạn của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp nhà nước. Hãy cùng tìm hiểu vấn đề này thông qua bài viết của TaxPlus.

Quy định về người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp 

Theo quy định tại Điều 12 của Luật Doanh nghiệp năm 2020, người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp được miêu tả như sau:

Điều 12. người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp 

1. Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp là cá nhân đại diện cho doanh nghiệp thực hiện các quyền và nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch của doanh nghiệp, đại diện cho doanh nghiệp với tư cách người yêu cầu giải quyết việc dân sự, nguyên đơn, bị đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trước Trọng tài, Tòa án và các quyền, nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.

2. Công ty trách nhiệm hữu hạn và công ty cổ phần có thể có một hoặc nhiều người đại diện theo pháp luật. Điều lệ công ty quy định cụ thể số lượng, chức danh quản lý và quyền, nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp. Nếu công ty có nhiều hơn một người đại diện theo pháp luật thì Điều lệ công ty quy định cụ thể quyền, nghĩa vụ của từng người đại diện theo pháp luật. Trường hợp việc phân chia quyền, nghĩa vụ của từng người đại diện theo pháp luật chưa được quy định rõ trong Điều lệ công ty thì mỗi người đại diện theo pháp luật của công ty đều là đại diện đủ thẩm quyền của doanh nghiệp trước bên thứ ba; tất cả người đại diện theo pháp luật phải chịu trách nhiệm liên đới đối với thiệt hại gây ra cho doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về dân sự và quy định khác của pháp luật có liên quan.

3. Doanh nghiệp phải bảo đảm luôn có ít nhất một người đại diện theo pháp luật cư trú tại Việt Nam. Khi chỉ còn lại một người đại diện theo pháp luật cư trú tại Việt Nam thì người này khi xuất cảnh khỏi Việt Nam phải ủy quyền bằng văn bản cho cá nhân khác cư trú tại Việt Nam thực hiện quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật. Trường hợp này, người đại diện theo pháp luật vẫn phải chịu trách nhiệm về việc thực hiện quyền và nghĩa vụ đã ủy quyền.

4. Trường hợp hết thời hạn ủy quyền theo quy định tại khoản 3 Điều này mà người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp chưa trở lại Việt Nam và không có ủy quyền khác thì thực hiện theo quy định sau đây:

a) Người được ủy quyền tiếp tục thực hiện các quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp tư nhân cho đến khi người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp trở lại làm việc tại doanh nghiệp;

b) Người được ủy quyền tiếp tục thực hiện các quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh cho đến khi người đại diện theo pháp luật của công ty trở lại làm việc tại công ty hoặc cho đến khi chủ sở hữu công ty, Hội đồng thành viên, Hội đồng quản trị quyết định cử người khác làm người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp.

5. Trừ trường hợp quy định tại khoản 6 Điều này, đối với doanh nghiệp chỉ còn một người đại diện theo pháp luật và người này vắng mặt tại Việt Nam quá 30 ngày mà không ủy quyền cho người khác thực hiện các quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp hoặc chết, mất tích, đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc, bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định thì chủ sở hữu công ty, Hội đồng thành viên, Hội đồng quản trị cử người khác làm người đại diện theo pháp luật của công ty.

6. Đối với công ty trách nhiệm hữu hạn có hai thành viên, nếu có thành viên là cá nhân làm người đại diện theo pháp luật của công ty chết, mất tích, đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị tạm giam, đang chấp hành hình phạt tù, đang chấp hành biện pháp xử lý hành chính tại cơ sở cai nghiện bắt buộc, cơ sở giáo dục bắt buộc, trốn khỏi nơi cư trú, bị hạn chế hoặc mất năng lực hành vi dân sự, có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, bị Tòa án cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định thì thành viên còn lại đương nhiên làm người đại diện theo pháp luật của công ty cho đến khi có quyết định mới của Hội đồng thành viên về người đại diện theo pháp luật của công ty.

7. Tòa án, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng khác có quyền chỉ định người đại diện theo pháp luật tham gia tố tụng theo quy định của pháp luật.

🆘 Xem thêm:

• Thay đổi địa điểm kinh doanh khác quận: Quy trình và lưu ý khi chuyển đến quận mới
• Quy định về người đứng đầu chi nhánh – Chuẩn pháp lý 2023

Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp nhà nước

Đối với công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên, tổ chức sở hữu chủ sở hữu có thể lựa chọn một trong hai mô hình quản lý và hoạt động sau đây:

1. Mô hình gồm Chủ tịch công ty, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và Kiểm soát viên.
2. Mô hình gồm Hội đồng thành viên, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và Kiểm soát viên. Nếu Điều lệ công ty không quy định người đại diện theo pháp luật của công ty, Chủ tịch Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty sẽ đảm nhận vai trò này. Tất cả chức năng, quyền hạn và trách nhiệm của Hội đồng thành viên, Chủ tịch công ty, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc và Kiểm soát viên sẽ được thực hiện theo quy định của Luật nếu Điều lệ công ty không có quy định cụ thể.

Theo điều 80 luật doanh nghiệp 2020 thi hội đồng thành viên: 

Hội đồng thành viên:
1. Thành viên Hội đồng thành viên do chủ sở hữu công ty bổ nhiệm, miễn nhiệm gồm từ 03 đến 07 thành viên với nhiệm kỳ không quá 05 năm. Hội đồng thành viên nhân danh chủ sở hữu công ty thực hiện các quyền và nghĩa vụ của chủ sở hữu công ty; nhân danh công ty thực hiện các quyền và nghĩa vụ của công ty, trừ quyền và nghĩa vụ của Giám đốc hoặc Tổng giám đốc; chịu trách nhiệm trước pháp luật và chủ sở hữu công ty về việc thực hiện các quyền và nghĩa vụ được giao theo quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan.
2. Quyền, nghĩa vụ và quan hệ làm việc của Hội đồng thành viên đối với chủ sở hữu công ty được thực hiện theo quy định tại Điều lệ công ty và pháp luật có liên quan.
3. Chủ tịch Hội đồng thành viên do chủ sở hữu bổ nhiệm hoặc do các thành viên Hội đồng thành viên bầu theo nguyên tắc quá bán, theo trình tự, thủ tục quy định tại Điều lệ công ty. Trường hợp Điều lệ công ty không có quy định khác, thì nhiệm kỳ, quyền và nghĩa vụ của Chủ tịch Hội đồng thành viên áp dụng theo quy định tại Điều 57 và quy định khác có liên quan của Luật này.
4. Thẩm quyền, cách thức triệu tập họp Hội đồng thành viên áp dụng theo quy định tại Điều 58 của Luật này.
5. Cuộc họp của Hội đồng thành viên được tiến hành khi có ít nhất hai phần ba tổng số thành viên dự họp. Trường hợp Điều lệ công ty không có quy định khác thì mỗi thành viên có một phiếu biểu quyết có giá trị như nhau. Hội đồng thành viên có thể thông qua quyết định theo hình thức lấy ý kiến bằng văn bản.
6. Nghị quyết của Hội đồng thành viên được thông qua khi có hơn một nửa số thành viên dự họp tán thành. Việc sửa đổi, bổ sung Điều lệ công ty, tổ chức lại công ty, chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ vốn điều lệ của công ty phải được ít nhất ba phần tư số thành viên dự họp tán thành.
Nghị quyết của Hội đồng thành viên có hiệu lực kể từ ngày được thông qua hoặc từ ngày ghi tại nghị quyết đó, trừ trường hợp Điều lệ công ty có quy định khác.
7. Các cuộc họp của Hội đồng thành viên phải được ghi biên bản, có thể được ghi âm hoặc ghi và lưu giữ dưới hình thức điện tử khác. Nội dung biên bản họp Hội đồng thành viên áp dụng theo quy định tại Điều 61 của Luật này.

Chức danh Chủ tịch công ty có các quyền và trách nhiệm như sau:

1. Chủ tịch công ty được bổ nhiệm bởi chủ sở hữu và nhân danh chủ sở hữu thực hiện các quyền và trách nhiệm của chủ sở hữu công ty, đồng thời nhân danh công ty thực hiện các quyền và trách nhiệm của công ty, trừ quyền và trách nhiệm của Giám đốc hoặc Tổng giám đốc. Chủ tịch công ty phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và chủ sở hữu công ty về việc thực hiện các quyền và trách nhiệm được giao theo quy định của Luật này, pháp luật liên quan và Điều lệ công ty.
2. Quyền, trách nhiệm và chế độ làm việc của Chủ tịch công ty đối với chủ sở hữu công ty được thực hiện theo quy định tại Điều lệ công ty, Luật này và pháp luật liên quan.
3. Quyết định của Chủ tịch công ty về việc thực hiện quyền và trách nhiệm của chủ sở hữu công ty có hiệu lực từ ngày được chủ sở hữu công ty phê duyệt, trừ trường hợp Điều lệ công ty có quy định khác.

Chức danh Giám đốc hoặc Tổng giám đốc có các quyền và trách nhiệm như sau:

1. Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty sẽ bổ nhiệm hoặc thuê Giám đốc hoặc Tổng giám đốc để điều hành hoạt động kinh doanh hàng ngày của công ty trong nhiệm kỳ không quá 5 năm. Giám đốc hoặc Tổng giám đốc phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty về việc thực hiện quyền và trách nhiệm của mình. Trong trường hợp Điều lệ công ty hoặc pháp luật có quy định khác, Chủ tịch Hội đồng thành viên, thành viên khác của Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty có thể kiêm luôn chức danh Giám đốc hoặc Tổng giám đốc.

2. Quyền và trách nhiệm sau đây:

a) Thực hiện nghị quyết, quyết định của Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty;

b) Quyết định các vấn đề liên quan đến hoạt động kinh doanh hàng ngày của công ty;

c) Tổ chức thực hiện kế hoạch kinh doanh và phương án đầu tư của công ty;

d) Ban hành quy chế quản lý nội bộ của công ty;

e) Bổ nhiệm, miễn nhiệm, bãi nhiệm người quản lý công ty, trừ các chức danh thuộc thẩm quyền của Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty;

f) Ký hợp đồng nhân danh công ty, trừ trường hợp thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty;

g) Kiến nghị phương án cơ cấu tổ chức công ty;

h) Trình báo cáo tài chính hàng năm lên Hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch công ty;

i) Kiến nghị phương án sử dụng lợi nhuận hoặc xử lý lỗ trong kinh doanh;

j) Tuyển dụng lao động;

k) Các quyền và nghĩa vụ khác được quy định tại Điều lệ công ty và hợp đồng lao động.

3. Giám đốc hoặc Tổng giám đốc phải đáp ứng các tiêu chuẩn và điều kiện sau đây:

a) Không thuộc đối tượng mà Điều 17 khoản 2 của Luật Doanh nghiệp quy định;

b) Có trình độ chuyên môn, kinh nghiệm trong lĩnh vực quản trị kinh doanh của công ty và đáp ứng các điều kiện khác do Điều lệ công ty quy định.

Trách nhiệm của người đại diện pháp luật trong doanh nghiệp nhà nước

Các trách nhiệm của người đại diện theo pháp luật trong doanh nghiệp nhà nước bao gồm:

• Thực hiện quyền và nghĩa vụ được giao một cách trung thực, cẩn trọng, tốt nhất để đảm bảo lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp;
• Trung thành với lợi ích của doanh nghiệp, không lợi dụng chức vụ để tư lợi hoặc phục vụ lợi ích của tổ chức hay cá nhân khác;
• Thông báo đầy đủ, chính xác, kịp thời về doanh nghiệp mà người đại diện, người liên quan làm chủ hoặc sở hữu cổ phần, phần vốn góp;
• Chịu trách nhiệm cá nhân đối với thiệt hại gây ra cho doanh nghiệp nếu vi phạm các trách nhiệm nêu trên.

Quyền và nghĩa vụ của người đại diện pháp luật trong doanh nghiệp nhà nước

Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp nhà nước giữ chức danh Giám đốc hoặc Tổng giám đốc có những quyền và nghĩa vụ cơ bản sau:

• Tổ chức thực hiện các nghị quyết của Chủ tịch công ty, Hội đồng thành viên, Hội đồng quản trị.
• Quyết định các vấn đề liên quan đến hoạt động kinh doanh hằng ngày của công ty.
• Tổ chức thực hiện kế hoạch kinh doanh và phương án đầu tư của công ty.
• Ban hành quy chế quản lý nội bộ của công ty, trừ trường hợp Điều lệ công ty có quy định khác.
• Bổ nhiệm, miễn nhiệm, bãi nhiệm các chức danh quản lý trong công ty, trừ các chức danh thuộc thẩm quyền của Chủ tịch công ty, Hội đồng thành viên, Hội đồng quản trị.
• Ký kết hợp đồng nhân danh công ty, trừ trường hợp thuộc thẩm quyền của Chủ tịch công ty, Hội đồng thành viên, Hội đồng quản trị.
• Kiến nghị phương án cơ cấu tổ chức công ty.
• Trình báo cáo quyết toán tài chính hằng năm lên Chủ tịch công ty, Hội đồng thành viên, Hội đồng quản trị.
• Kiến nghị phương án sử dụng lợi nhuận hoặc xử lý lỗ trong kinh doanh.
• Tuyển dụng lao động.
• Quyền và nghĩa vụ khác được quy định tại Điều lệ công ty và hợp đồng lao động mà Người đại diện theo pháp luật ký với Chủ tịch công ty hoặc ký với công ty theo nghị quyết của Hội đồng thành viên, Hội đồng quản trị.

Tùy vào cơ cấu tổ chức bộ máy hoạt động, Chủ tịch công ty, Chủ tịch HĐTV, Chủ tịch HĐQT có thể kiêm Giám đốc hoặc Tổng giám đốc. Trong trường hợp đó, những người này sẽ có các quyền và nghĩa vụ của người đại diện theo pháp luật giữ chức danh Giám đốc hoặc Tổng giám đốc cùng với các quyền và nghĩa vụ sau:

• Chuẩn bị chương trình, kế hoạch hoạt động của HĐTV, HĐQT;
• Chuẩn bị chương trình, nội dung, tài liệu họp HĐTV, HĐQT;
• Triệu tập và chủ trì cuộc họp HĐTV, HĐQT;
• Giám sát hoặc tổ chức giám sát việc thực hiện các nghị quyết của HĐTV, HĐQT;
• Thay mặt HĐTV, HĐQT ký các nghị quyết của HĐTV, HĐQT;
• Quyền và nghĩa vụ khác theo quy định của Luật Doanh nghiệp và Điều lệ công ty.

Lời kết

Tóm lại, với vai trò là người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp nhà nước, những chức danh như Chủ tịch công ty, Giám đốc hoặc Tổng giám đốc đều có quyền và nghĩa vụ được quy định rõ ràng bởi Luật Doanh nghiệp và Điều lệ công ty. Những người này phải thực hiện quyền và nghĩa vụ của mình một cách trung thực, cẩn trọng để bảo vệ lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp. Đồng thời, họ còn phải đảm bảo trung thành với lợi ích của doanh nghiệp và thông báo đầy đủ, chính xác cho doanh nghiệp về các vấn đề liên quan đến công ty. Tuy nhiên, tùy thuộc vào cơ cấu tổ chức bộ máy hoạt động của từng loại hình doanh nghiệp thì người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp nhà nước có các quyền và nghĩa vụ khác nhau.

Nếu quý khách cần tìm hiểu thêm về các quy trình và thủ tục cụ thể như dịch vụ kế toán trọn gói, chăm sóc website, thuê văn phòng trọn gói, thuê văn phòng ảo hay thuê chỗ ngồi làm việc, cũng như dịch vụ thành lập doanh nghiệp trọn gói, hãy đến với TaxPlus – đối tác đáng tin cậy của quý khách hàng.

Đội ngũ tư vấn chuyên nghiệp và giàu kinh nghiệm của chúng tôi sẵn sàng hỗ trợ quý khách hàng trong mọi thắc mắc và giúp quý khách hàng hoàn thành các thủ tục pháp lý một cách nhanh chóng và hiệu quả. Để được tư vấn và hỗ trợ, quý khách hàng có thể liên hệ với chúng tôi qua số hotline: 0853 9999 77. Chúng tôi sẽ phản hồi yêu cầu của quý khách hàng trong thời gian sớm nhất, cam kết mang lại cho quý khách hàng dịch vụ tốt nhất từ TaxPlus.

Câu hỏi thường gặp

Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp nhà nước là ai?

Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp nhà nước là những người được bổ nhiệm hoặc ủy quyền thực hiện quyền và nghĩa vụ của chủ sở hữu công ty trong quản lý và điều hành hoạt động kinh doanh của công ty.

Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp nhà nước có những quyền và nghĩa vụ gì?

Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp nhà nước có nhiều quyền và nghĩa vụ, bao gồm: quyền điều hành hoạt động kinh doanh hằng ngày, tổ chức thực hiện kế hoạch kinh doanh và phương án đầu tư, ban hành quy chế quản lý nội bộ của công ty, bổ nhiệm, miễn nhiệm, bãi nhiệm các chức danh quản lý trong công ty, và còn nhiều quyền khác.

Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp nhà nước phải tuân thủ những quy định gì?

Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp nhà nước phải tuân thủ các quy định của Luật Doanh nghiệp và Điều lệ công ty, thực hiện quyền và nghĩa vụ được giao một cách trung thực, cẩn trọng, tốt nhất nhằm bảo đảm lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp, trung thành với lợi ích của doanh nghiệp và không lạm dụng địa vị, chức vụ.

Ai có thể kiêm Giám đốc hoặc Tổng giám đốc trong công ty nhà nước?

Chủ tịch công ty, Chủ tịch hội đồng thành viên hoặc Chủ tịch hội đồng quản trị có thể kiêm Giám đốc hoặc Tổng giám đốc trong công ty nhà nước. Tuy nhiên, đối với các chức danh kiêm nhiệm như vậy, họ còn phải thực hiện các quyền và nghĩa vụ của Chủ tịch công ty, Chủ tịch hội đồng thành viên, Chủ tịch hội đồng quản trị do Hội đồng thành viên, Hội đồng quản trị bầu ra.

Ai chịu trách nhiệm pháp lý khi người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp nhà nước vi phạm trách nhiệm của mình?

Người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp nhà nước chịu trách nhiệm cá nhân đối với thiệt hại cho doanh nghiệp do vi phạm trách nhiệm của mình.